Pilot Leefbaar Loon - het minimumloon voorbij

Een leefbaar loon is een loon waarmee de kosten voor voeding, onderdak, kleding, onderwijs en medische zorg voor een gezin gedekt kunnen worden, plus iets extra voor onvoorziene omstandigheden. Het idee is dat gezinnen zo een behoorlijk leven kunnen leiden met de beloning die de kostwinner verdient. 

Tot nu toe is het meeste onderzoek naar Leefbare Lonen erg diepgravend en theoretisch geweest en verricht door wetenschappers of NGO's. Voor bedrijven is het echter onbetaalbaar om op die manier onderzoek te verrichten naar de sociale impact van elk product dat wordt verhandeld. De Pilot Leefbaar Loon zoekt daarom naar een bedrijfsmatige aanpak, een manier om Leefbare Lonen te evalueren op een snelle en toch accurate manier. In de pilot is gekeken naar de toeleveringsketen van Eosta, specifiek naar de lonen van boeren en arbeiders in de toeleveringsketen van Keniaanse avocado's.

Partners

Eosta is lid van het SIFAV (Sustainability Initiative Fruit and Vegetables) platform, opgezet door het IDH. Doel van dit platform is 100% duurzame inkoop in 2020. Kijken naar werkomstandigheden en leefbare lonen hoort daarbij. Ook Hivos was bij de pilot betrokken. IDH heeft veel technische ondersteuning gegeven tijdens het onderzoek en daarmee het rapport mede inhoud gegeven.

Resultaten

Uit de pilot werd duidelijk dat de meeste kleine avocadoboeren geen leefbaar inkomen kunnen verdienen met alleen de teelt van avocado's. In het onderstaande schema wordt getoond hoe de inkomens van arbeiders en verschillende soorten boeren zich verhouden tot het minimumloon en het leefbaar loon. Alleen de 21% grootste boeren kunnen een (ruim) leefbaar inkomen halen uit alleen de avocado's. De meeste avocado's zijn afkomstig uit deze groep; maar als je kijkt naar de boeren vallen de meesten van hen in de categorie ‘small’ tot ‘medium’.

Conclusies

• Een boer heeft geen loon of salaris, maar inkomen uit ondernemerschap. Een leefbaar inkomen is veel moeilijker vast te stellen dan een leefbaar loon. Het inkomen hangt van vele factoren af en het is daarom lastig om te bepalen of een boer met de verkoop van een bepaald product genoeg verdient voor een leefbaar bestaan. Hier is meer onderzoek nodig.
• Leefbaar inkomen is niet goed los te koppelen van de context van de markteconomie. Als de kwaliteit of de efficiëntie niet voldoen aan internationale standaarden, is het vrijwel onmogelijk om de prijzen en daarmee de inkomens te verhogen.
• We hebben een Quick Assessment vragenlijst opgesteld (pg. 34 van het rapport) met de belangrijkste vragen - afgestemd op de rol in de  productieketen - om de juiste inkomstengegevens bij elkaar te krijgen. Deze aanpak zal ons helpen om een beter beeld te krijgen van de huidige lonen/inkomens (en de kloof tot leefbaar inkomen) voor de verschillende leverannciers waar we mee werken.
• Het loon of inkomen verhogen is niet hetzelfde als simpelweg de stuksprijs verhogen. Om de prijzen duurzaam te verhogen, moeten de stakeholders in de keten bereid zijn om een premie bovenop de generieke marktprijs te betalen. Transparantie is daarom een belangrijke eerste stap op weg naar leefbaar loon.
• De concrete resultaten van elke assessment moeten besproken worden met de verschillende betrokken partijen in de bestudeerde keten. We kunnen deze kennis gebruiken om een dialoog te starten met de exporteur, het verpakkingsbedrijf en de boeren zelf.