Biologisch, is dat nou echt beter?

Praktisch bekeken

De meeste top-koks en vooraanstaande tv-koks zoals Jamie Oliver werken bij voorkeur met biologische producten. Consumenten kiezen graag voor biologisch en zien de hogere prijs als grootste drempel. Boeren die zijn omgeschakeld naar biologische landbouw, beleven meer voldoening in hun werk. Beheerders van landgoederen en natuurgebieden kiezen bij voorkeur voor een biologische boer als pachter. Vrijwel elke consument die een volkstuintje of moestuintje begint, kiest voor een biologische aanpak.

• Wat is biologisch?
• Hoe ziet de biologische landbouwpraktijk eruit?
• Hoe weet je of een product echt biologisch is?
• Hoe diervriendelijk is biologisch?
• Hoe zit het met biologisch en E-nummers?
• Waarom is biologisch duurder?
• Wat is de relatie tussen biologisch en fairtrade?

De "participant"

In de grondhouding van de participant wordt de mens niet als heerser, maar als onderdeel van de natuur gezien. Dat is de grondhouding die de huidige mens het meeste aanspreekt, zeker de jongeren. Deze grondhouding is opgekomen sinds de jaren '60. In de wetenschap ontstond het inzicht dat ecosystemen sterk verbonden zijn en dat samenwerking in de natuur minstens zo belangrijk is als "de strijd om te overleven." Wetenschappers als Lynn Margulis toonden dit aan met harde bewijzen. In deze tijd kreeg de biologische landbouw, in de jaren '20 begonnen als splinterbeweging, een nieuwe impuls. Langzamerhand ontstond het inzicht dat de mens kan samenwerken met de natuur om het ecosysteem in stand te houden of zelfs te verrijken.

Wetenschappelijk bekeken

Kranten pakken graag uit met een kop als "Bio is goed fout" (Trouw, 22 september 2013). In zulke artikelen komt vaak een wetenschapper aan het woord, die geen wetenschappelijke argumenten gebruikt. Meestal gebruikt hij deze redenering: "We moeten meer mensen voeden, dus moeten we meer produceren. Om meer te produceren, moeten we meer intensieve landbouw bedrijven. Dus biologisch is niet goed."

In deze redenering zitten een hoop dubieuze aannames verborgen. Een betere redenering is volgens ons:

In de toekomst moeten mensen zichzelf wereldwijd kunnen voeden, ook in de generaties die nog komen. Dus moeten we zorgen dat de aarde vruchtbaar blijft en dat de biodiversiteit en de vruchtbare bodems in stand worden gehouden en waar mogelijk hersteld. Daarom moeten we biologische landbouw bedrijven.

Voor meer verdieping:

• Kan biologisch de wereld redden?
• Wat betekent biologisch voor het klimaat? 
• Wat betekent biologisch voor de biodiversiteit?
• Is biologisch gezonder?
• Hoe gaat bio om met antibiotica?
• Waarom is biologische landbouw gentechvrij?

"De heerser"

In de grondhouding van de "heerser" ziet de mens zichzelf als meester over de schepping, die met zijn intelligentie zijn wil oplegt aan de natuur. In deze visie worden mens en natuur als gescheiden grootheden ervaren. Deze grondhouding past bij de generatie van de babyboomers, die net na de Tweede Wereldoorlog is geboren. In reactie op de honger en schaarste van de oorlog werden alle kaarten gezet op maximale voedselproductie. Er heerste een optimistisch geloof in technologie en wetenschap. Natuur en cultuur werden even genegeerd. In deze tijd zijn in heel Europa talloze historische stadsdelen afgebroken om plaats te maken voor snelwegen en winkelcentra. Ook het platteland werd radicaal gemoderniseerd met veel chemicaliën, machines en fossiele brandstof. Het gevolg was een enorme sprong in de voedselproductie. De nadelige gevolgen voor de aarde werden vanaf de jaren '60 steeds duidelijker, tot op de dag van vandaag.