Een initiatief van

Wat is biologisch?

De omzet en populariteit van biologisch eten groeit al meer dan twintig jaar continu, dwars door de economische hoogtepunten en dieptepunten heen. De Rolling Stones, Doutzen Kroes en Michelle Obama zweren erbij. Maar wat is biologisch nu precies?

Een landbouw met idealen

De biologische landbouw is gebaseerd op een duurzaamheidsideaal. In de duurzaamheidsbloem van Nature & More komt dit idee duidelijk naar voren. Biologische landbouw streeft integrale duurzaamheid na, dat wil zeggen dat er duurzaam wordt omgegaan met alle ecologische, ethische, economische en culturele aspecten van de productie. Onderzoek van de WUR wees in 2012 uit dat biologische landbouw in dit opzicht inderdaad goed presteert.

Wettelijk geregeld

De biologische landbouw- en productiemethoden zijn wettelijk vastgelegd en worden gecontroleerd door onafhankelijke instanties.

Biologische landbouw is de enige bestaande manier van voedselproductie die zowel in idealen als in wetgeving is verankerd.

Definities en principes

IFOAM, de koepelorganisatie van de internationale biologische beweging, heeft het streven naar integrale duurzaamheid verwoord in de vier "Beginselen van de biologische landbouw." Dat zijn:

  1. Gezondheid
    Biologische landbouw moet de gezondheid van bodem, plant, dier, mens en de planeet als een ondeelbaar geheel in stand houden en versterken.
  2. Ecologisch
    Biologische landbouw moet gebaseerd zijn op levende ecologische systemen en kringlopen, met hen meewerken, ze versterken en in stand houden. 
  3. Billijkheid
    Biologische landbouw moet gebaseerd zijn op relaties die billijkheid waarborgen met betrekking tot de gemeenschappelijke omgeving en ontwikkelingsmogelijkheden.
  4. Zorg
    Biologische landbouw moet met voorzorg en verantwoordelijkheid worden beoefend, om de gezondheid en het welzijn van de huidige en toekomstige generaties en hun leefomgeving te beschermen.

De complete toelichting van IFOAM

De complete tekst van de Beginselen van de Biologische landbouw kunt u hier downloaden als PDF.

Definitie volgens IFOAM

Biologische landbouw is een productiesysteem dat de gezondheid van bodems, ecosystemen en mensen ondersteunt en in stand houdt. Het is gebaseerd op ecologische processen, biodiversiteit en natuurlijke cycli. In plaats van input met nadelige effecten te gebruiken, wordt de productie aangepast aan lokale omstandigheden. Het combineert traditie, innovatie en wetenschap ten voordele van de gezamenlijke leefomgeving en ter bevordering van rechtvaardige relaties en een goede levenskwaliteit voor alle betrokkenen.

99,7% van al ons voedsel komt van de bodem

Kort

De zorg voor een gezonde, levende bodem staat centraal in de biologische landbouw. Want 99,7% van al ons voedsel komt van de bodem. Biologische producten zijn geproduceerd ...

  • met respect voor de natuur
  • met respect voor dieren
  • zonder chemische bestrijdingsmiddelen
  • zonder kunstmest
  • zonder GMO's
  • zonder preventieve antibiotica
  • onder strenge controles van onafhankelijke insituten (in Nederland Skal).

Voor meer informatie over het belang van gezonde bodems en de dreigende gevaren, zie www.saveoursoils.com.

De praktijk

In de biologische landbouw begint alles met een gezonde, levende bodem. Die zorgt voor gezonde groenten, dieren en mensen. De bio-boer maakt daarom zoveel mogelijk gebruik van natuurlijke levensprocessen en streeft ernaar om biodiversiteit in stand te houden. Hij gebruikt dan ook geen kunstmest of chemische bestrijdingsmiddelen. Compost, vruchtwisseling en groene bodembedekking zijn veelgebruikte technieken. Voor een meer complete uitleg, zie "Wat betekent biologische landbouw in de praktijk?"

De producten

Alle producten die voortkomen uit de landbouw kunnen - in  principe - biologisch zijn. Ook aquacultuur (viskwekerij) kan op ecologische principes gebaseerd worden. Wilde planten en dieren zijn per definitie niet biologisch. Het kan wél gaan om:

  • groente & fruit, vlees & zuivel
  • bewerkte levensmiddelen (koffie, brood, etc.)
  • gekweekte vis of zeedieren
  • snijbloemen en kamerplanten, bomen en hout
  • verzorgingsproducten of kleding op basis van natuurlijke materialen
  • zaden en pootgoed

Samengestelde producten moeten tenminste voor 95% uit biologische ingrediënten bestaan om biologisch genoemd te mogen worden. De overige 5% is ook aan regels gebonden. Synthetische geur-, smaak- en kleurstoffen zijn niet toegestaan.

Grondleggers en stromingen

Er bestaan wereldwijd verschillende scholen in de ecologische landbouwbeweging. De twee grootste stromingen zijn de biologische landbouw en de biologisch-dynamische landbouw - zoals vastgelegd in nationale en internationale wetgeving, en door diverse controle-organisaties wereldwijd. Belangrijke grondleggers zijn:

  • Justus von Liebig (1803-1873): deze uitvinder van de kunstmest keerde zich in zijn latere jaren tegen het overmatig gebruik van kunstmest en pleitte voor organische, op koolstof gebaseerde bemesting.
  • Rudolf Steiner (1861-1925): grondlegger van de biologisch-dynamische landbouw. Hij voorzag de negatieve gevolgen van gangbare landbouw reeds in 1923. Zie ook: wat is biologisch-dynamisch.
  • Ehrenfried Pfeiffer (1899-1961): Leerling van Steiner, werkte zijn ideeën voor landbouw praktisch uit en bracht de BD-landbouw naar Nederland en de VS.
  • Albert Howard (1873-1947): vooraanstaand pionier in de Angelsaksische wereld. 
  • Lady Eve Balfour (1899-1990): oprichter van de Britse Soil Association.

Daarnaast zijn er verschillende kleinere scholen, vaak gebaseerd op het gedachtegoed van pioniers, bijvoorbeeld:

  • Permacultuur - ontwikkeld in de Australië in de jaren '70. Maakt gebruik van intercropping in plaats van vruchtwisseling.
  • Agroforestry - variant op permacultuur waarbij de nadruk ligt op het inzetten van bomen.
  • Fukuoka landbouw - gebaseerd op de ideeën van de Japanner Masanobu Fukuoka (gepubliceerd in 1975), die streeft naar minimaal ingrijpen in natuurlijke processen.

U bent hier